Οι εντυπωσιακοί βράχοι δημιουργήθηκαν πριν από 25-30 εκατομμύρια χρόνια, τότε που ολόκληρη η περιοχή της Θεσσαλίας ήταν λίμνη!Είναι πράγματι εκπληκτική η εικόνα των θεόρατων βράχων των Μετεώρων. Αποτελούν ένα σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο για τη δημιουργία του οποίου οι ειδικοί διατυπώνουν διάφορες θεωρίες. Επικρατέστερη είναι εκείνη του Γερμανού γεωλόγου Αλ. Φίλιπσον, σύμφωνα με την οποία οι βράχοι των Μετεώρων δημιουργήθηκαν από μία μεγάλη μάζα από ποταμίσιες πέτρες, άμμο και λάσπη που ενώθηκαν για να σχηματίσουν έναν ενιαίο κώνο, όταν η περιοχή αποτελούσε τις εκβολές ενός μεγάλου ποταμού.
Η μονή του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά χτίστηκε τον 14ο αιώνα και είναι η πρώτη που θα συναντήσετε ανηφορίζοντας τον κεντρικό δρόμο
Πριν από 25-30 εκατομμύρια χρόνια και λόγω των γεωλογικών μεταβολών ανυψώθηκε το κεντρικό τμήμα της σημερινής Ελλάδας και βυθίστηκε η περιοχή της Θεσσαλίας, η οποία έγινε λίμνη.
Αργότερα δημιουργήθηκε το άνοιγμα των Τεμπών, με αποτέλεσμα τα νερά να χυθούν στο Αιγαίο και να αποκαλυφθεί η θεσσαλική πεδιάδα. Κατά την τριτογενή περίοδο, στη διάρκεια των αλπικών πτυχώσεων, αποκόπηκαν οι συμπαγείς όγκοι των «βράχων» από την οροσειρά της Πίνδου και με την πάροδο των αιώνων σχηματίστηκε ανάμεσά τους η κοιλάδα του Πηνειού ποταμού. Με τη συνεχή διάβρωση από τους ανέμους και τις βροχές, καθώς και από άλλες γεωλογικές μεταβολές, οι βράχοι αυτοί στο πέρασμα εκατομμυρίων ετών πήραν τη σημερινή τους μορφή.
Ο μοναχισμός στην περιοχή των ΜετεώρωνΞεκίνησε τον 11ο αιώνα, όταν μοναχοί ασκητές έφυγαν από το Αγιον Ορος και ήρθαν στη Θεσσαλία για να ασκητέψουν στις σπηλιές των πελώριων βράχων. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι τον 14ο αιώνα, όταν εμφανίστηκε ο όσιος Αθανάσιος Μετεωρίτης και οργάνωσε την πρώτη κοινοβιακή κοινότητα με την ίδρυση του πρώτου μοναστηριού, του Μεγάλου Μετεώρου.
Στη συνέχεια ήρθαν μοναχοί και από άλλες περιοχές της Ελλάδας και, ακολουθώντας το παράδειγμα του οσίου Αθανασίου, ίδρυσαν και άλλες μονές που υπολογίζονται σε περισσότερες από 20.
Από τη Μονή Μεγάλου Μετεώρου στην Αγίου Νικολάου Αναπαυσά
Οι επισκέψιμες μονές που λειτουργούν και κατοικούνται σήμερα, είναι έξι, όμως στην περιοχή υπήρχαν πάνω από είκοσι, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί ο ακριβής αριθμός τους. Οι περισσότερες έχουν καταστραφεί και κάποιες άλλες έχουν αναστηλωθεί, αλλά δεν κατοικούνται.
Οι επισκέψιμες μονές που λειτουργούν και κατοικούνται σήμερα, είναι έξι, όμως στην περιοχή υπήρχαν πάνω από είκοσι, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί ο ακριβής αριθμός τους. Οι περισσότερες έχουν καταστραφεί και κάποιες άλλες έχουν αναστηλωθεί, αλλά δεν κατοικούνται.
Μονή Μεγάλου Μετεώρου Το μεγαλύτερο και πιο αξιόλογο από όλα τα μοναστήρια ιδρύθηκε το 1343-44 από τον όσιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη. Εξαιτίας του τεράστιου βράχου πάνω στον οποίο ήταν χτισμένη, ο όσιος χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο «Μετέωρο» δίνοντας το όνομα σε ολόκληρη την περιοχή. Εχτισε αρχικά τον ναό Παναγιάς Μετεωρίτισσας Πέτρας και λίγο αργότερα τον σημερινό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Υπολογίζεται πως το καθολικό της μονής χτίστηκε στα μέσα και στα τέλη του 14ου αιώνα. Εχει αγιογραφίες κρητικής τεχνοτροπίας, φιλοτεχνημένες μεταξύ 1483-1552, πιθανότατα, του αγιογράφου Τζώρτζη, διαδόχου του Θεοφάνη.
Η μονή αποτελεί σημαντικό αξιοθέατο και οι χώροι της έχουν μετατραπεί σε μουσεία. Ξεχωρίζει η παλιά Τράπεζα, του 1557, με μήκος 32 μέτρα, διακοσμημένη με μοναδικά κειμήλια, το κελάρι με τα βαρέλια και τα σύνεργα του τρύγου, το μαγειρείο, το νοσοκομείο-γηροκομείο που χτίστηκε το 1572, και ο πύργος αναβάσεως, κατασκευασμένος στις αρχές του 16ου αιώνα. Στη μονή φυλάσσονται επίσης οι κάρες του οσίου Αθανασίου και του οσίου Ιωάσαφ (πρώην βασιλιά Ιωάννη Ούρεση Παλαιολόγο), που θεωρείται ο δεύτερος κτήτορας της μονής.
(Τηλ. 24320 22278, ανοιχτή κάθε μέρα εκτός Τρίτης και Τετάρτης, 9.00-16.00 και τη θερινή περίοδο 10.00-17.00 εκτός Τρίτης).
Μονή Βαρλαάμ Ο αναχωρητής Βαρλαάμ ήταν ο πρώτος που ανέβηκε στον ύψους 595 μ. βράχο, στα μέσα του 14ου αιώνα, και έχτισε το εκκλησάκι των Τριών Ιεραρχών. Ο ναός ερήμωσε μετά τον θάνατό του και μεταξύ 1541-44 οι αδελφοί Θεοφάνης και Νεκτάριος από τα Γιάννενα, οι οποίοι εγκατέλειψαν τη μονή Τιμίου Προδρόμου που είχαν ιδρύσει στο νησί των Ιωαννίνων, έχτισαν το σημερινό καθολικό των Αγίων Πάντων και ανακηρύχθηκαν κτήτορες της μονής.
Τότε δημιούργησαν το σημερινό καθολικό -αφιερωμένο στους Αγιους Πάντες. Αγιογραφήθηκε σε δύο φάσεις: αρχικά από τον Θηβαίο καλλιτέχνη Φράγκο Κατελάνο, το 1548, και στη συνέχεια (το 1566) από τους επίσης Θηβαίους αδελφούς Γεώργιο και Φράγκο Κονταρή. Τα 195 σκαλισμένα στον βράχο σκαλιά, που οδηγούν τους επισκέπτες στη μονή, κατασκευάστηκαν το 1923 (μέχρι τότε οι μοναχοί ανέβαιναν στη μονή από τέσσερις ανεμόσκαλες και δίχτυ κινούμενο με τροχαλίες).
Ο ναός είναι αγιορείτικης αρχιτεκτονικής, με δύο τρούλους και το εσωτερικό του είναι σκοτεινό και μικρό, μα άκρως επιβλητικό. Το μεγάλο προαύλιο προσφέρει υπέροχη θέα, πλάι στα κελιά που κρέμονται πάνω από τον γκρεμό. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το σκευοφυλάκιο με σημαντικά ιερά κειμήλια και έγγραφα.
(Τηλ. 24320 22277, ανοιχτό κάθε μέρα εκτός Πέμπτης και Παρασκευής, 9.00-15.00 και τη θερινή περίοδο 9.00-14.00 και 15.00-17.00 εκτός Πέμπτης.)
Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά Η εικόνα του στενού και υψηλού βράχου, ύψους 85 μ., με το μοναστήρι στην κορυφή του είναι εντυπωσιακή. Το όνομα της μονής λέγεται πως προήλθε από κάποιον παλιό κτήτορα ονόματι «Αναπαυσά», του 14ου αιώνα, ή από το κλίμα και την ατμόσφαιρα που βοηθούσε τους μοναχούς να βρουν ανάπαυση.
Το μοναστήρι είναι περίφημο για τις τοιχογραφίες του που καλύπτουν σχεδόν το 100% του μικρού εσωτερικού χώρου. Φιλοτεχνήθηκαν από τον περίφημο Κρητικό αγιογράφο Θεοφάνη Στρελίτζα (γνωστό και ως Μπαθά), το 1527, και παρόλο που θεωρείται το πρώτο του έργο, αποτελούν μοναδικό δείγμα της «Κρητικής Σχολής», της οποίας ήταν και μεγάλος δάσκαλος. Στον θόλο του καθολικού απεικονίζεται και η Θεία Λειτουργία. Η θέα από το καμπαναριό, στον τρίτο όροφο της μονής, είναι μαγευτική.
(Τηλ. 24320 22375, ανοιχτή κάθε μέρα εκτός Παρασκευής, 9.00-13.30).
Στις γυναικείες Μονές των Μετεώρων
Μονή Αγίας Βαρβάρας Ρουσσάνου Είναι ένα από τα δύο γυναικεία μοναστήρια των Μετεώρων και χτίστηκε μεταξύ 1527-1529 από τους Ηπειρώτες ιερομόναχους Ιωάσαφ και Μάξιμο, πάνω σε χαλάσματα παλιότερων κτιρίων. Παρόλο που θεωρούνται ως κτήτορες της μονής δεν απεικονίζονται στις τοιχογραφίες ούτε αναφέρονται στις επιγραφές.
Πιθανολογείται πως ο πρώτος ναός χτίστηκε ανάμεσα στον 14ο και τον 15ο αιώνα από δύο Ρώσους μοναχούς (εκδοχή που αιτιολογεί και το όνομά της), και κατά κάποιες άλλες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες η μονή κατοικήθηκε το 1338 από τους ιερομόναχους Νικόδημο και Βενέδικτο. Το συγκρότημα είναι εντυπωσιακό και έχει το προνόμιο να «αγναντεύει» τις μονές Βαρλαάμ, Μεγάλου Μετεώρου, Αγίου Στεφάνου και Αγίας Τριάδας.
Ο κεντρικός ναός είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και διακοσμημένος με τοιχογραφίες Κρητικής Σχολής (του 1560), από τον Τζώρτζη, μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός, όμως πανηγυρίζει της Αγίας Βαρβάρας, στη μνήμη της οποίας είναι αφιερωμένο το μικρό παρεκκλήσι. Στη μονή υπάρχει εκθετήριο από όπου μπορείτε να αγοράσετε προϊόντα και εικόνες φτιαγμένα από τις καλόγριες.
(Τηλ. 24320 22649, ανοιχτό κάθε μέρα εκτός Τετάρτης, 9:00-14:00 και τη θερινή περίοδο 9:00-18:00 εκτός Τετάρτης).
Μονή Αγίου Στεφάνου Είναι η δεύτερη γυναικεία μονή των Μετεώρων και θεωρείται η πιο πλούσια και με τη μεγαλύτερη οικιστική δραστηριότητα. Είναι η πιο δημοφιλής μετά τη Μονή Μεγάλου Μετεώρου, χάρη στην εύκολη πρόσβαση, που δεν απαιτεί πολύ περπάτημα και πολλή ανάβαση. Το καθολικό της, αφιερωμένο στον Αγιο Στέφανο, χτίστηκε στα μέσα του 16ου αιώνα και τοιχογραφήθηκε γύρω στο 1545.
Από τους περιηγητές μαθαίνουμε πως ο βράχος κατοικήθηκε το 1192 από τον όσιο ερημίτη Ιερεμία, όμως επίσημος κτήτορας θεωρείται ο όσιος Αντώνιος (15ος αιώνας) και αργότερα ο ιερομόναχος Φιλόθεος από τη Σθλάταινα ή Σκλάταινα Τρικάλων (πρώτο μισό του 16ου αιώνα), οι μορφές των οποίων απεικονίζονται στις τοιχογραφίες του νάρθηκα. Στο συγκρότημα υπάρχει ακόμη ο ναός του Αγίου Χαράλαμπου (του 1798), που φιλοξενεί τη θαυματουργή, όπως θεωρείται, κάρα του αγίου.
Οι τοιχογραφίες του καταστράφηκαν στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, όμως σώζεται το περίτεχνο τέμπλο του 1814, φτιαγμένο από Μετσοβίτες ταλιαδόρους. Είναι διακοσμημένο με παραστάσεις φυτών, ζώων και ανθρώπων, και θεωρείται ένα από τα πιο ωραία τέμπλα πού σώζονται στη χώρα μας.
(Τηλ. 24320 22279, ανοιχτό κάθε μέρα εκτός Δευτέρας, 9.30-13.30 και 15.00-17.00 και τη θερινή περίοδο 9.00-14.00 και 15.30-18.00 εκτός Δευτέρας).
Η Μονή Αγίας ΤριάδαςΕίναι το πιο δυσπρόσιτο από όλα τα μοναστήρια των Μετεώρων και για να το επισκεφθείτε θα πρέπει να οπλιστείτε με δύναμη και υπομονή προκειμένου να αντέξετε το επίπονο περπάτημα και την ανάβαση 140 σκαλιών λαξευμένων στον βράχο. Ανταμοιβή για τον κόπο σας θα βρείτε στην είσοδο, με ένα λουκούμι κι ένα ποτήρι δροσερό νερό. Η μονή ιδρύθηκε το 1475, αν και κάποιες ιστορικές πηγές θέλουν ως πρώτο ιδρυτή της τον μοναχό Δομέτιο, στο 1438. Η σημερινή αγιογράφηση του καθολικού έγινε το 1741 από τον ιερέα Αντώνιο και τον αδελφό Νικόλαο. Στην Αγία Τράπεζα φυλάσσεται η κάρα του Αγίου Τρύφωνος που θεωρείται θαυματουργή. Στην κορυφή του βράχου, αριστερά της εισόδου, βρίσκεται ο λαξευτός στον βράχο ναΐσκος του Τιμίου Προδρόμου, ένα σημείο με εκπληκτική θέα. (Τηλ. 24320 22220, ανοιχτό κάθε μέρα 9.00-12.00).
Η πόλη στη σκιά των θεόρατων βράχωνΗ πόλη της Καλαμπάκας είναι χτισμένη στις ρίζες των βράχων των Μετεώρων και χάρη σ’ αυτά προσελκύει πολλούς επισκέπτες από κάθε σημείο του πλανήτη. Στην αρχαιότητα ήταν γνωστή με την ονομασία «Αιγίνιον» και στη βυζαντινή περίοδο με το όνομα «Σταγοί».
Η ονομασία «Αιγίνιον» είναι χαραγμένη σε μαρμάρινη πλάκα που βρίσκεται στη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και η ονομασία «Σταγοί» πιστεύεται πως είναι παράφραση της φράσης «στους αγίους». Η λέξη Καλαμπάκα είναι τουρκική και σημαίνει «ισχυρό φρούριο», πιθανόν από την περίκλειστη θέση της.
Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται το Καστράκι και η παλιά συνοικία του Σωποτού που έχει αναπλαστεί πρόσφατα.
Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι ο τουρισμός, αλλά αρκετοί εργάζονται και στις βιοτεχνίες αγιογραφίας και χαλκουργίας που λειτουργούν στην πόλη. Στην Καλαμπάκα βρίσκεται επίσης η μοναδική σχολή Ξυλογλυπτικής της χώρας μας. Λειτουργεί από το 1964 και παρόλο που οι μαθητές είναι λίγοι πια, έρχονται από κάθε μεριά της Ελλάδας.
Μόλις ολοκληρώσουν τη μαθητεία τους στη σχολή εργάζονται ως ξυλογλύπτες κυρίως για εκκλησιαστικά είδη, αφού το σκαλιστό έπιπλο περνάει κρίση.
Στην Καλαμπάκα υπάρχουν επίσης πολλές παλιές εκκλησίες τις οποίες μπορείτε να επισκεφθείτε, με σημαντικότερη την Κοίμηση της Θεοτόκου στη βορειοανατολική πλευρά της.
Μέσα στην πόλη λειτουργεί επίσης μία αξιόλογη λαογραφική έκθεση, με συλλογή του διάσημου φωτογράφου Κώστα Μπαλάφα, λαϊκές τοπικές φορεσιές, υφαντά και παλιά εργαλεία.
Η είσοδος είναι ελεύθερη (ανοιχτή όλες τις μέρες εκτός Δευτέρας, από τις 10:00 μέχρι τις 13:00. Είναι στον δρόμο μεταξύ Καλαμπάκας και Καστρακίου).
Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥΗ εκκλησία χτίστηκε μεταξύ 10ου και 11ου αιώνα πάνω στα ερείπια ναού του Απόλλωνα και παλαιοχριστιανικού ναού, και αποτέλεσε τη Μητρόπολη της Επισκοπής Σταγών μέχρι το 1954. Είναι βασιλική, τρίκλιτη, με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Στο κέντρο κυριαρχεί ο μαρμάρινος άμβωνας με δύο σκάλες, μία στη δύση και μία στην ανατολή. Οι μαρμάρινες πλάκες που τον στολίζουν χρονολογούνται προ του 7ου αιώνα και θεωρούνται ότι προέρχονται από τον παλαιότερο ναό, ενώ στον ίδιο θεωρείται ότι ανήκει και το τμήμα ψηφιδωτού που έχει βρεθεί αριστερά του Αγίου Βήματος. Οι τοίχοι φέρουν αγιογραφίες που χρονολογούνται από τον 12ο μέχρι τον 16ο αιώνα και αναπαριστούν σκηνές της χριστιανικής ζωής και των Αγίων. Το καμπαναριό της εκκλησίας είναι κατασκευασμένο το 1887 και το ξυλόγλυπτο και επίχρυσο τέμπλο θεωρείται του 17ου αιώνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου